” در روز ششم، استعداد واقعی تیپ 2 لشکر92 در حد یک گروهان تقویت شده بود. در حالی که لشکر 10 زرهی عراق با 7 گردان تانک و 5 گردان مکانیزه و پشتیبانی حداقل 4 گردان توپخانه در مقابل نیروهای ایرانی ناتوان ماند. و در روز ششم نتوانست بیش از چند کیلومتر پیشروی نماید.”[1]
در همین روز گردان141 پیاده اعزامیاز تهران، زیرامر فرمانده تیپ 2 دزفول قرارگرفت و به معبر جنوبی اختصاص یافت.
برابر دکترین نظامی هر گردان رزمیبا آمادگی رزمیمناسب و با استعداد نیروی انسانی کامل، قادر است در منطقهای به عرض 3 کیلومتر پدافند مطمئنی را سازماندهی و هدایت نماید. سه گروه رزمیموجود در منطقه معبر جنوبی: گروه رزمی37 زرهی شیراز، 138 پیاده و 141 پیاده با وصف تحمل تلفات و ضایعات فراوان، موفق شدند پیشروی لشکر 1 مکانیزه را با 13 گردان مانوری با صد درصد آمادگی رزمیکه با 72 قبضه توپ پشتیبانی میشد، به مدت 4 روز در مواضع «برقازه» متوقف کنند.
درمعبر جنوبی، به علت عقبنشینی و اجرای عملیات تأخیری یگانهای خودی در منطقه معبر شمالی، به منظور جلوگیری از انهدام بیشتر نیروها، دستور اجرای عملیات تأخیری به یگانهای مستقر در معبر جنوبی صادر شد. و برای پشتیبانی از اجرای عملیات تأخیری، حدود 30 نفر داوطلب شهادت، با سلاحهای ضدتانک در تپههای «برقازه» مستقر گردیدند.
در هفتمین روز جنگ (6 مهرماه)، علی رغم تلاشهای تیپ 2زرهی دزفول، گروه رزمی از تیپ37 زرهی شیراز، توپخانههای موجود در منطقه و نیروهای مردمی، عراقیها خود را به 500 متری پل نادری و پشت ارتفاعات منطقه رساندند. به این ترتیب نیروهای عراقی در 15 کیلومتری اندیمشک مستقر گردیدند و این شهر را مورد تهاجم توپخانهای خود قرار دادند. فرمانده تیپ2 دزفول ضمن گزارشی اعلام کرد:” تیپ زرهی دزفول تاکنون 3 بار مجبور به عقبنشینی شد، و در حال حاضر فقط 4 تانک و یک قبضه توپ در اختیار دارد. در حالی که دشمن در این محور حدود 200 تانک در اختیار دارد. و توپخانه آنها از توان بالایی برخوردار است.”[2]
در روز هشتم و نهم عملیات، (7 و 8 مهرماه)، حرکت قابل توجهی از طرفین مشاهده نشد. شهرشوش توسط توپخانههای دشمن به شدت بمباران شد.
در روز دهم (9 مهرماه)، لشکر 1 مکانیزه در معبر جنوبی ضمن تقویت نیروهای خود، برای عبور از رودخانه کرخه و تصرف شهر شوش و سپس اندیمشک و دزفول و کنترل جاده اهواز – اندیمشک، با پشتیبانی آتش توپخانه و هوایی، تلاش فراوانی به عمل آورد. که با آتش مقاومت نیروهای خودی و پشتیبانی بالگردهای هوانیروز و نیروی هوایی، تعدادی تانک و نفربر و خودروهای حامل پل منهدم گردید. لشکر مزبور پس از این ناکامیعبوراز رودخانه، درفاصله 3 کیلومتری رودخانه در دامنه تپههای «ابوصلیبی خات» مواضع پدافندی اتخاذ نمود.
طی روزهای 10، 11 و 12 مهرماه، فقط تبادل آتش بین طرفین در جریان بود. و فعالیت مهمیاز هیچکدام از طرفین به عمل نیامد. درگیریهای نابرابر تیپ 2 دزفول بعد از چند روز مقاومت با دشمن قهار، ضمن وارد آوردن تلفات و ضایعات فراوان به دشمن، استعداد نیروی انسانی و تجهیزات این یگان نیز بخاطر به شهادت رسیدن اکثریت کارکنان و منهدم شدن ادوات جنگی به شدت تحلیل رفته بود.
فرمانده تیپ طی ارسال پیامیبه لشکر اظهار نمود: ” پیرو هزاران بار تقاضای پشتیبانی هوایی و توپخانه، به استحضار میرساند، آتش و فشار دشمن بسیار شدید است. و به زودی تیپ 2 زرهی از بین خواهد رفت. نه هواپیمایی رسیده و نه توپخانهای.”[3]
روزنامه «نیویورک تایمز» در روز 12 مهر ماه نوشت: “مطبوعات عراق اعلام کردند که مرز طبیعی و جغرافیایی منطقه، کوههای زاگرس به سمت شرق میباشند. با این ترتیب، تمامی فلات نفتی به دست عراقیها خواهد افتاد.”[4]
در روز 13 مهر ماه، باقیمانده رزمندگان تیپ 2 زرهی وگروه رزمی37 زرهی، به مواضع دشمن حملهور شدند و منطقهای را در غرب رودخانه کرخه به عمق 3 تا 5 کیلومتر به تصرف خود درآوردند. در این عملیات توانستند سرپل خود را در منطقه پای پل کرخه توسعه دهند و قسمت دیگری از ارتفاعات سرکوب واقع در غرب رودخانه را تصرف نمایند.
بعد از این مدت در 7 آبان ماه مسئولیت منطقه به لشکر21 حمزه ارتش که از تهران اعزام گردیده بود، واگذار شد. و عناصر باقیمانده تیپ 2 زرهی برای تجدید سازمان و احراز آمادگی جهت عملیاتهای آتی به شرق رودحانه انتقال یافت.
در 9 آبان ماه، لشکر 10 عراق، با پشتیبانی 120 قبضه انواع توپخانه، در 6 مرحله در طول 13 ساعت بطور متوالی به مواضع مدافعان منطقه حمله کردند که در تمام مراحل با مقاومت سرسختانه نیروهایی از لشکر21 حمزه مواجه شدند که استعدادشان کمتر از یک سوم دشمن بود. در تمام این مدت، نیروی هوایی و هوانیروز نهایت تلاش در جهت انهدام نیروهای متجاوز به منصه ظهور رساندند.
” مدارک بدست آمده از پیک موتورسوار عراقی که بوسیله بالگرد مورد اصابت قرارگرفته بود، تلفات ارتش عراق در عملیات روز نهم آبان ماه، تعداد 800 کشته گزارش شده بود.”[5]
[1]. معین وزیری نصرت الله/ تحلیلی بر وقایع صحنه عملیات در سال اول جنگ؛ ناشر: سازمان حفظ ارزشهای دفاع مقدس آجا، تهران 1385 ص 90
[2]. روز شمار جنگ (کتاب چهارم: هجوم سراسری)/ ناشر: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، چاپ: صادق، 1372، ص174
[3]. معین وزیری نصرت اله/ تحلیلی بر وقایع صحنه عملیات در سال اول جنگ؛ ناشر: سازمان حفظ ارزشهای دفاع مقدس آجا، تهران 1385 ص 62. لازم به ذکر است که توپخانه ارتش ایران در طول 8 سال جنگ، بیش از 50 میلیون گلوله از انواع توپها را بر سر متجاوزین بعثی فرو ریخت.
[4]. بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس؛ اسناد تجاوز (به روایت مطبوعات خارجی)/ ناشر: بیناد حفظ آثار – مدیریت انتشارات و ادبیات، تهران 1372 ص 88
[5]. موسوی قویدل سیدعلیاکبر/ عملیات فتحالمبین؛ تاشر: انتشارات ایران سبز، تهران، 1387 ص 49
انتهای مطلب