فصل سوم
ادامه عملیات نصر
فرمانده نیروی زمینی ارتش دستور داد طرح تکمیلی دیگری تهیه و ابلاغ شود تا بر اساس آن نیروهای تک محور پس از تصرف پادگان حمید، تک را به سمت مرز ادامه دهند و نبرد را به داخل خاک دشمن بکشانند. بر اساس تدبیر ایشان، طرحی تکمیلی به نام طرح عملیاتی نصر 1 تهیه و در اول دی ماه 1359 به واحد ها ابلاغ گردید که طبق آن، نیروهای ایرانی در ادامه عملیات نصر، تک را تا خط مرز و بنا به دستور تا کرانۀ شرقی رودخانۀ دجله ادامه می دادند.
بدین ترتیب در پایان آذرماه 1359 تصمیمات نهایی برای اجرای عملیات در منطقۀ کرخه کور و جنوب غربی اهواز اتخاذ گردید و دستورات اجرایی به لشکر های 16 و 92 زرهی که دو یگان عمده عمل کنندۀ در طرح بودند ابلاغ شد و این لشکرها اقدامات لازم برای آماده شدن جهت اجرای مأموریت را آغاز نمودند.
به طور کلی زمین منطقه به علت کاهش باران های فصلی در آن سال، قابل عبور بود اما در حوالی دب حردان به علت جاری نمودن آب کرخه کور – قسمتی از منطقه را آب گرفت بود و فقط یک منطقۀ کم عرض در شرق جادۀ اهواز – خرمشهر تا رودخانۀ کارون خشک بود.
قسمتی از کرانۀ رودخانه کرخه کور در شرق و غرب هویزه در کنترل نیروهای ایرانی بود و نیروهای دشمن در حوالی آبادی سعدون حکودی حدود 155 کیلومتری شرق هویزه تا 25 کیلومتری جنوب اهواز در حوالی امامزاده سیدطاهر مستقر بودند و خط پدافندی آنها در جنوب منطقۀ آب گرفته احداث شده بود. این خط پدافندی که خاکریزهای مرتفع و مستحکم بود از شرق به جادۀ اهواز – خرمشهر و از غرب به کرخه کور در حوالی آبادی کوهه محدود بود.
به منظور فراهم کردن نیروهای کافی جهت اجرای عملیات در منطقۀ عمیلاتی اهواز – سوسنگرد، به دستور نیروی زمینی، لشکر 16 زرهی تیپ 2 را به عنوان احتیاط نیروی زمینی در منطقۀ دزفول باقی گذاشت و با بقیۀ یگان های خود از غرب دزفول به غرب اهواز تغییر مکان داد. گردان 291 تانک لشکر ۷7 نیز از دزفول به اهواز تغییر مکان داد و زیر امر لشکر 92 زرهی قرار گرفت.
در آن تاریخ تیپ یکم لشکر 92 زرهی در جنوب غربی اهواز و تیپ دوم در جنوب جادۀ حمیدیه – سوسنگرد و تیپ سوم در شمال رودخانۀ کرخه مقابل الله اکبر مستقر بودند و گردان 283 زرهی لشکر، کرانه شرقی رودخانه کارون را تأمین می نمود. چون تمام یگان های لشکر 92 زرهی در مواضع پدافندی گسترش یافته بودند، این لشکر فقد يگان احتیاط بود، به این علت موقتاً تیپ یکم لشکر 16زرهی به عنوان احتیاط نیروی زمینی درمنطقۀ اهواز تعیین گردید تا در صورت بروز هرگونه تهدیدی، بنا به دستور نیرو وارد عمل شود.
در طرح عملیات نصر مأموریت سپاه پاسداران و گروه جنگهای نامنظم شهید چمان چنین پیش بینی شده بود “سپاه پاسداران و سایر نیروهای مسلح مردمی مستتر در خوزستان همکاری های عملیاتی را در حدود مقدورات رزمی خود با یگان های نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران به عمل می آورند ولی چگونگی این همکاری به طور دقیق تعیین نشده بود.
نظر فرمانده نیروی زمینی وقت، این بود که به نیروهای مردمی مأموریت مستقل و یا نیمه مستقل واگذار شود تا در مسئولیت ها تداخلی به وجود نیاید چون در آن زمان نیروهای مردمی فاقد توپخانه و تانک و نیروی هوایی و سلاح سنگین بودند و الزاماً از نظر پشتیبانی متکی به واحدهای ارتش بودند، لذا نمی توانستند مأموریت مستقل اجرا نمایند مگر عملیات های کوچک و یا متوسط که در آن صورت نیز لازم بود توپخانه و بالگردان ها و گاهی واحدهای مانوری ارتش آنها را پشتیبانی کند؛ لذا اجرای مأموریت مستقل یا نیمه مستقل به وسیله نیروهای مردمی ظاهرا امکان پذیر نبود. در طرح ریزی عملیات نصر نیز فرمانده نیروی زمینی همان اعتقاد را داشت و نظرش این بود که سپاه پاسداران و گروه جنگ های نامنظم شهید چمران مأموریت مستقلی را به عهده بگیرند و در غیر اینصورت بهتر است در عملیات افندی شرکت ننمایند. در رابطه با شرکت افراد گروه جنگهای نامنظم در عملیات نصر با شهید چمران که در عملیات آزادسازی سوسنگرد مجروح شده بود در قرارگاه آن گروه، هماهنگی عمل آمد تا رزمندگان مربوطه در محور طراح و به سمت جنوب کرخه کور عملیت نفوذی انجام دهند و ضمن درگیر ساختن نیروهای دشمن، محور حمیدیه – طراح را باز نگهدارند و از پیشروی احتمالی نیروهای دشمن به سمت حمیدیه از این محور ممانعت به عمل آورند.
در جلسه ای که به منظور هماهنگی اقدامات آتی با حضور فرمانده سپاه پاسداران اهواز شکیل شد، وی علاقه مندی خود را به شرکت افراد سپاه در فعال ترین قسمت عملیات اعلام
داشت و افزود که سپاه می توا تانک برای عملیات آماده سازد. محدود به محور سوسنگرد و رزمندگان که سپاه می تواند حدود ۳۰۰ نفر افراد مسلح به سلاح سبک و تعدادی ضد تانک برای عملیات آماده سازد. سرانجام توافق شد که تأمین جناحين منطقه عملیات که محور سوسنگرد – هویزه – طلایه، در غرب و رودخانه کارون در شرق بود به وسيلة سپاه پاسداران و با همکاری ژاندارمری برقرار شود و یک واحد از افراد سپاه پاسداران که در حدود یک گردان ۳۰۰ نفری خواهند بود در اختیار لشکر ۱۶ زرهی قرار گیرد این عده با نظر فرمانده لشکر ۱۶ زرهی در عملیات آفندی شرکت نمایند.
پس از هماهنگی های لازم، طرح نحوه شرکت نیروهای مردمی در عملیات نصر در قرارگاه مقدم نیروی زمینی در جنوب تهیه شد و به امضای قائم مقام فرماندهی کل قوا رسید و در تاریخ ۱۱ دی ماه به یگانهای دینفع ابلاغ شد. با تهیه و انتشار “طرح نحوه شرکت نیروهای مردمی در عملیات نصر”، مرحله طرح ریزی قرارگاه نیروی زمینی خاتمه یافت. لشکرهای ۱۶و ۹۲ زرهی نیز طرح های عملیاتی خود را تهیه و منتشر کردند. کمبود وسایل ترابری سنگین برای جابه جایی تانک ها و توپ های خودکششی و نفربرها و کمبود وسایل سنگین مهندسی شامل بولدوزر و لودر برای ایجاد خاکریز و سنگر از جمله مواردی بود که در این مرحله کاملا چشمگیر و مسئله حساسی بود. به هر حال بخشی از کمبود وسایل سنگین مهندسی و ترابری به وسیله کمک های مردمی و سازمانهای دولتی تأمین گردید.
بر مبنای طرح عملیاتی نصر نیروی زمینی، لشکر ۱۶ زرهی طرح عملیاتی خود را تحت عنوان “طرح عملیات فاتح” تهیه و در تاریخ ۲۹ آذر ماه با شماره اعلام وصول “م ر- ۵۹” صادر کرد. قسمتهایی از طرح مذکور در مطلب بعدی شرح داده می شود.
انتهای مطلب
