قسمت دوم – شرح عملیات
تصرف ارتفاعات ممی خلان، موبرا، سارسیر، پلنگه سور، کاتو، کژال پیر، قله ناصر و تأمین شهر چوارتا.
سازمان رزمی قرارگاه حمزه سیدالشهداء (ع):
الف) مرحله یکم
| سپاه پاسداران | یگانهای‌نیروی‌زمینی‌ارتش(قرارگاه‌شمال‌غرب) |
| _ تیپ 155 ویژه شهدا (برادر محمود کاوه) | _ تیپ 3 لشکر 28 در خط پدافندی منطقه |
| _ تیپ 110 شهید بروجردی | _ توپخانه لشکری لشکر 28 کردستان |
| _ تیپ 105 جدید تشکیل قدس گیلان | _ گروه 11 توپخانه شامل(گد392(-)203مم)،(گد362(-)کاتیوشا) |
| _ گردان تکاور لشکر 64 | |
| _ پشتیبانی هوانیروز (17 فروند بالگرد) | |
| _ پشتیبانی هوایی پایگاه شکاری تبریز | |
| _ گپار منطقه شمالغرب |
مانور عملیات: در قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) در منطقه شیلر، با مشورت قرارگاه شمالغرب ارتش بند مانور به این شرح تدوین یافت: قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع) تک نموده، ارتفاعات ممی خلان، موبرا و سارسیر را تصرف و پس از آن آماده میشود، بنا به دستور به منظور تأمین چوارتا تک را ادامه دهد.
آتش‌پشتیبانی: توپخانه لشکری لشکر 28 با تقویت آتش گروه 11 مراغه (گد392(-)203مم)،
(گد362(-)کاتیوشا)، گردان 386(-) توپخانه 130 م م آتش پشتیبانی لازم را فراهم مینماید.
الف) تیپ ویژه شهدا تک نموده و ارتفاعات ممی خلان را تصرف و تأمین نمایند و آماده باشید بنا به دستور به سمت ارتفاع سارسیر تک را ادامه دهید.
ب) تیپ 110 شهید بروجردی تک نموده ارتفاعات موبرا را تصرف و تأمین نماید.
پ) گردان تکاور لشکر 64 احتیاط، آماده باشد بنا به دستور در تقویت هرکدام از تیپها قرار گیرد.
ت) یگانهای توپخانه: توپخانه لشکری لشکر 28 آتش پشتیبانی یگانهای تکور را فراهم نمایند.گروه 11 توپخانه در تقویت آتش توپخانه لشکری لشکر 28
ث) هوانیروز: گروه هوانیروز باختران پشتیبانی عمومی
ج) نهاجا (پایگاه هوایی تبریز): عملیات یگانها را پشتیبانی مینماید.
چ) مهندسی: مهندسی جهاد دامغان و مهندسی قرارگاه حمزه و مهندسی لشکر 28 در پشتیبانی عمومی
ح) احتیاط: گردان تکاور لشکر 64: تیپ سیدالشهدا را دنبال و آماده بکارگیری در منطقه هرکدام از تیپهای در خط داشته باشید.
خ) دستورات هماهنگی: ………..
د) پشتیبانی خدمات رزمی: پیوست ج (اداری و لجستیکی)
ذ) فرماندهی و مخابرات:
1- فرماندهی: پاسگاه تاکتیکی قرارگاه در چمپاله (33-03) دایر است.
2- مخابرات: دستور کار ثابت مخابرات: پیوست ج (مخابرات و الکترونیک)
رمز عملیات: عملیات در ساعت 23:45 مورخه 5 اسفندماه 1364 با رمز مبارک یا اللّه یا اللّه یا اللّه آغاز گردید.
اجرا: عملیات در مراحل ذیل انجام پذیرفت:
مرحله یکم: عملیات در دو محور انجام شد. در محور راست به منظور تصرف ارتفاع ممی خلان توسط تیپ 155 ویژه شهدا که سرانجام این ارتفاع در 05:30 ششم اسفندماه تصرف، قسمتی از نیروهای عراقی روی ممی خلان عقب نشینی و بقیه به اسارت رزمندگان درآمدند.
در محور چپ به منظور تصرف ارتفاع موبرا توسط تیپ 110 شهید بروجردی که سرانجام سمت چپ موبرا در ساعت 04:30 روز ششم اسفندماه تصرف شد.
در این مرحله گردان تکاور لشکر 64 در احتیاط، تیپ ویژه شهدا را دنبال میکرد. همچنین یگانهای سپاهی تازه تشکیل شده قدس گیلان مستقر در ارتفاع حلوان (هزار قله) در جناح راست به منظور پاکسازی منطقه از عناصر دشمن و ضد انقلاب به سمت بوالحسن و آلوت حرکت و کوخ نم نم را که فاقد نیرو بود تصرف نمودند.
عراق با روشنایی هوا پاتکهای محدود را شروع نمود که نتیجه‌ای نگرفت ولی بمباران هوایی با شدت ادامه داشت. حملات هواپیماهای ملخدار پی سی سون(pc7) تلفات زیادی به یگانهای خودی به ویژه یگانهای عقبه منطقه و توپخانهها وارد نمود. ارتفاع موبرا زیر دید و تیر یگانهای عراق مستقر روی سارسیر بویژه تیر مستقیم تانک بود. لازم به ذکر است که هدف کلیدی و نهایی، ارتفاع سارسیر بود که در این مرحله مورد تک قرار نگرفت.
قابل ذکر است که نیروهای عمل کننده در آخرین ساعات مورخه 07/12/1364 ارتفاع پلنگه سور را تصرف نمودند. در نتیجه در این مرحله میتوان گفت که حدود 300 کیلومترمربع از اراضی منطقه آزاد، تعداد 210 نفر عناصر دشمن اسیر و حدود 2500 کشته و مجروح عراقی بود. پس از دو روز، پاتک های متوالی دشمن دفع و خطوط پدافندی دو طرف تثبیت گردید و مرحله اول عملیات پایان پذیرفت و در نتیجه، هدف عملیات که ایجاد جبهه سومی در غرب به منظور پشتیبانی از عملیات والفجر 8 در فاو بود، با کاهش پاتک های زمینی و هوایی در منطقه تامین گردید.
مرحله دوم عملیات:
مقدمه: پس از عملیات موفق آمیز مرحله اول والفجر 9 و حضور برادر شمخانی، آقای
حسن روحانی و برادر سنجقی به همراه برادرانی از اطلاعات عملیات قرارگاه رمضان سپاه پاسداران در قرارگاه حمزه سید الشهدا در ارتفاعات میشولان و بحث و بررسی در مورد ادامه عملیات، از فرمانده نیروی زمینی ارتش (شهید صیاد شیرازی) و فرمانده قرارگاه شمالغرب دعوت به عمل آمد و برادران سپاه پیشنهاد دادند که نیروی زمینی ارتش خطوط پدافندی جدید را تحویل گرفته و سپاه را در ادامه عملیات برای تصرف ارتفاعات سارسیر و شهر چوارتا و نهایتاً تامین سلیمانیه تقویت و پشتیبانی نماید. فرمانده نیروی زمینی ارتش ( شهید صیاد شیرازی) فرمودند در وضعیت فعلی ما توان رهاسازی تعدادی از یگانهایمان در جنوب و حضور در این منطقه به منظور شرکت در عملیات را داریم. نهایتاً تصمیم بر این شد که عملیات در دو محور مجزا، یک محور بسمت ارتفاعات کاتو وکژال بطرف سلیمانیه، توسط نیروهای سپاه پاسداران و محور دیگر بطرف ارتفاعات سارسیر و چوارتا به وسیله ارتش ( تیپ 55 هوابرد) صورت پذیرد. قرار شد دو طرف دستورات لازم را جهت آمادگی یگانها و حضور در منطقه برای ادامه عملیات صادر نمایند.
علاوه بر یگانهای مرحله یکم واحدهای ذیل به سازمان رزمی اضافه شدند.
| سپاه پاسداران | یگان های نیروی زمینی ارتش |
| تیپ 57 ابوالفضل سپاه پاسداران | تیپ 55 هوابرد |
| تیپ 29 نبی اکرم کرمانشاه | لشکر 77 پیاده |
| عناصری از قرارگاه رمضان | گردان 386 توپخانه 130 مم گروه 11 مراغه |
| تیپ 3 لشکر 21 پیاده |
وقایع و اتفاقات مرحله دوم عملیات
الف- نیروی زمینی ارتش: قرارگاه جنوب نیروی زمینی ارتش طی دستورالعملی در تاریخ 7/12/1364 رها سازی تیپ 55 هوابرد و لشکر 77 (-) پیاده و تیپ 3 لشکر 21 و گردان 386 (-) توپخانه گروه 11 مراغه را صادر نمود و یگانها با اعزام نماینده جهت شناسایی در حال آماده شدن برای حرکت به سمت شمالغرب بودند.
ب- سپاه پاسداران: یگانهای سپاه پاسداران که همزمان و یا از قبل، به منطقه وارد شده بودند، بدون تامل و بدون حضور یگانهای ارتش وارد عمل شدند.
(1) در مورخه 8/12/1364 ارتفاعات کاتو که خالی از نیروی دشمن بود را تصرف نمودند و توپخانه کمک مستقیم را به منظور پشتیبانی آتش به جلو کشیدند.
(2) در تاریخ 9/12/1364 نیروهایی از بسیجیان خرم آباد ارتفاعات کژال (این ارتفاعات در قسمت شمالی بصورت دیواره ای بلند و غیر قابل عبور و در قسمت جنوبی با شیبی ملایم و قابل عبور با خودرو به‌طرف سلیمانیه) را به تصرف درآوردند و برای پشتیبانی و تدارکات این نیروها از قرارگاه شمالغرب درخواست بالگرد داشتند که در نتیجه یک بالگرد نیروی زمینی ارتش در روز دوم به علت داشتن بار زیاد و تهدید هوایی ارتش عراق تعادل خود را از دست داد و سقوط کرد.
(3) ارتفاعات شاخ کوهان در مورخه 10/12/1364 به تصرف تیپ نبی اکرم سپاه پاسداران در آمد.
ج- اقدامات ارتش عراق: با تصرف ارتفاعات کژال، کاتو، شاخ کوهان توسط نیروهای سپاه پاسداران و تهدید جدی شهر سلیمانیه، مسئولین حزب بعث عراق، سران عشایر، احزاب و مردم سلیمانیه را جمع کرده و تهدید کردند اگر از خودتان دفاع نکنید و ایران بخواهد سلیمانیه را به تصرف در آورد، ما (حزب بعث) شهر سلیمانیه را همانند شهر پنجوین، با خاک یکسان خواهیم کرد. بدین طریق سران عشایر اکراد با یک فراخوان عمومی، نیروهای خود را وارد عمل کردند. با ورود نیروهای کرد بومی که به منطقه آشنایی کامل و مهارت خاصی در جنگهای پارتیزانی در کوهستان را داشتند، صحنه عملیات عوض شد. در تاریخ 12/12/1364 پس از ورود به منطقه، ارتفاعات کژال و ناصر را از نیروهای سپاه پاسداران پس گرفتند و رسماً در تمام مناطق به روش خودشان با تیراندازیهای ایذایی وارد صحنه جدیدی از جنگ شدند. در نتیجه به یگانهای ارتش دستور داده شد سریعاً وارد منطقه شوند. نیروهای پیاده ارتش با تجهیزات سبک سریعاً با اتوبوس وارد مریوان و سپس با کامیونها و کمپرسیهای استانداری به منظور تقویت مناطق متصرفی وارد خط شدند. با ورود ارتش، نیروهای بسیجی که از مدتها قبل وارد منطقه شده بودند بدون هماهنگی با نیروهای ارتشی، به عقب برگشتند و دشمن توانست کلیه
مناطق متصرفی را پس بگیرد. و ارتش توانست با ایجاد یک خط پدافندی مستحکم روی ارتفاعات لری، مانع پیشروی دشمن و تثبیت خطوط پدافندی گردد.
مرحله سوم: در اجرای تدابیر قرارگاه خاتم الانبیا(ص) قرارگاه شمالغرب در شرایط تاکتیکی نامناسب( نداشتن حداقل یگانهای توپخانه و نداشتن حداقل استعداد مورد نیاز) خط جدید پدافندی تثبیت نشده عملیات والفجر ۹ را در ۲۳۳۰ روز ۱۴ اسفند ماه تحویل گرفت و دستور پدافندی شماره۱ در رابطه با پدافند از مختصات(۱۴_۹۶) سورن تا مختصات (۵۹_۶۹) شیخ شلخان را در ۱۶ صفحه تهیه و در فروردین ماه ۱۳۶۵ صادر نمود.
انتهای مطلب
