فصل یکم – تجزیه و تحلیل عملیات های عمده از دیدگاه اصول جنگ
3- نحوۀ به کاربردن و رعایت اصول نه گانۀ جنگ در عملیات ثامن الئمه
چ – بررسی کاربرد اصل وحدت فرماندهی
وحدت فرماندهی برابر تعریفی که از آن در پیوست الف فصل یکم آمده، به صورت کاملی در عملیات ثامن الائمه رعایت شده بدین معنی که طرح ریزی و هدایت كل عملیات به عمده فرمانده و ستاد لشکر ۷۷ پیاده بوده است. برای برقراری ارتباط از ۵ شبکه ارتباطی طراحی شده بهره برداری گردیده است.
همان طوری که در صفحه ۲۱۶ بخش اول بیان شده، فرمانده لشکر ۷۷ پیاده که به عهده سرهنگ ستاد شهاب لدین جوادی بوده کلیه عناصر سازمانی و زیر امر از جمله ۱۵ گردان سپاه پاسداران را در یک سازمان رزمی مناسب برش داده به نحوی که عملا گردان های رزمنده به در داخل سازمان های ارتشی قرار گرفتند و برای ایجاد هماهنگی و همکاری بیشتره گردان های سپاه با گردان های ارتشی تا رده گروهان، دسته و حتی گروه ادغام گردیدند.
برای تسهیل در ایجاد وحدت تلاش بین نیروها، لشکر ۷۷ یگان های مانوری را در ۲ قرارگاه سازمان داد که شامل ۳ تیپ پیاده، و ۳ گردان مانوری مجزا بود، به علاوه به منظور تأمین عده ها، هماهنگی شد که نیروی هوایی خودی صرفأ هدف های غرب رودخانه کارون را مورد تک قرار دهد. این هدف ها عبارت بودند از قرارگاه لشكر، واحد احتیاط، مواضع توپخانه و نقاط آمادی دشمن. این تقسیم وظایف، آزادی عمل یگانهای توپخانه خودی را برای اجرای آتش های انرکزی پر قدرت در منطقۀ سرپل، فراهم نمود. هدف های داخل سرپل توسط هوانیروز مورد تک قرار می گرفت.
- نتیجه: در عملیات ثامن الئمه اصل وحدت فرماندهی در سطح بسیار خوبی رعایت گردیده است.
ح – بررسی کاربرد اصل غافلگیری
غافلگیری یعنی ضربه زدن به دشمن در زمان و مکان و به روشی که آمادگی و انتظار آن را ندارد. برای اینکه دریابیم که در عملیات ثامن الائمه، اصل غافلگیری رعایت گردیده است یا خیر عملیات را از دیدگاه اقداماتی که موجب دسترسی به اصل غافلگیری می شوند، نقد و بررسی می کنیم:
(۱) در اختیار داشتن اطلاعات دقیق از جو و زمین و دشمن همان طوری که در صفحات ۲۱۳ و ۲۱۴ بخش اول آمده، لشکر ۷۷ در شهریور ماه ۶۰ یک برآورد اطلاعاتی در راستای طرح ریزی عملیات ثامن الائمه تهیه نموده که در آن اطلاعات نسبتا مناسبی از زمین و دشمن ارائه شده است.
برابر آنچه که در صفحه ۲۲۰ بخش اول بیان شده، عناصر لشکر، شناسایی های مناسبی از منطقه به ویژه موانع به عمل آورده و نقشه های میادین مین را همراه معابر ایجاد شده در آنها تهیه کرده است
لشکر ۷۷ همچنین با استفاده از بررسی عکس های هوایی که توسط نهاجا تهیه گردیده بود، و همچنین اطلاعات به دست آمده از اسراء و پناهندگان و نتیجه شناسایی های انجام گرفته توسط یگانهاء به نقاط قوت و ضعف دشمن تا حد قابل قبولی دست یافته بود. هر چند اشتباهاتی نیز صورت گرفته به عنوان مثال، مقاومت اصلی دشمن در قسمت شمال منطقة سریال برآورد شده در صورتی که عملا این مقاومت در قسمت جنوب منطقه سرپل قرار داشت و گسترش تیپ ۶ زرهی در منطقه شمالی تصور شده بود، حال آنکه این تیپ در قسمت مرکزی سر پل استقرار داشت. همچنین تیپ ۴۴ پیاده در برآورد اطلاعاتی منظور نشده بود و فقط یک گردان آن در منطقه سرپل به حساب آورده شده بود، در صورتی که این تیپ در جنوب غربی تیپ ۶ زرهی مواضع پدافندی اشغال کرده بود. اطلاعات دقیق پس از عملات از طریق مدارک اغتنامی از تیپ ۸ مکانیزه لشکر 3 ها و از یه ۸ مکانیزه لشکر ۳ عراق به دست نیروهای خودی افتاد. با توجه به مطالب با اطلاعات لشکر ۷۷ درباره دشمن در حد قابل قبولی بوده است، اما اطلاعات درباره زمین با بهره برداری از عکس های هوایی، نسبتاً مناسب بوده است.
(۲) پنهان نگهداشتن نیات، طرح ها و دستورات
بررسی حوادث عملیات ثامن الائمه نشان می دهد که دشمن از نیات، طرح ها و دستورات نیروهای خودی آگاهی نداشته است. کما اینکه عناصر تکور تا خط احتمالی گسترش کشف نشده اند و نیروهای جمهوری اسلامی با تأمین کافی به نزدیک خاکریز دشمن می رسند و از آنجا تک کشف می شود. به علاوه در هیچ مدرک اغتنامی نیز مطلبی دال بر آگاهی نیروهای عراقی از زمان و مکان تک نیروهای خودی مشاهده نمی گردد.
(3) عملیات فریب
در بررسی سوابق عملیات ثامن الائمه، طرح پوشش و فریب مشاهده نشد اما اجرای تک در تحت تاریکی شب، نوعی پوشش را تداعی و ارائه می کند.
(۴) چالاکی و سرعت در حرکات
با توجه به این که، عملیات به صورت تک شبانه و به صورت پیاده صورت گرفته، چالاکی و سرعت عمل زیادی از نیروهای عمل کننده مورد انتظار نیست، اما در هر صورت سرعت عمل تیپ ۳ و تا حدی سرعت تیپ رضایت بخش ارزیابی شده است.
- نتیجه: با توجه به مجموع معطالب بالا، نتیجه می گیریم که لشکر ۷۷ پیاده تقویت شده امن الائمه اصل غافلگیری را در حد بسیار خوبی رعایت کرده است.
خ – بررسی کاربرد اصل سادگی
از بررسی مدارک موجود، چنین نتیجه گیری می شود که طرح عملیاتی لشکر 77 پیاده طرحی معمولی، ساده و قابل درک بوده و نکته یا نکات ابهامی در آن وجود نداشته است. لشگر 77 حدود ۲۰ روز برای طرح ریزی و آمادگی یگان ها وقت صرف کرده است.
مأموریت های واگذار شده به تیپ ها، صریح، کوتاه و قابل درک بوده است. زیرا مأموریت تیپ ۲ تصرف پل حفار، مأموریت تیپ ۳ تصرف پل قصبه و مأموریت تیپ 1 عبور از خط به طرف شمال از عناصر تیپ ۲ و سپس یک چرخش ملایم و تغییر سمت در جها شرق به غرب بوده است که این تغییر سمت اگر شدید بود می توانست سبب پیچیدگی طرح مانور گردد که خود تضعییف کننده اصل سادگی محسوب می شد، اما برقراری اقدامات کنترلی تاکتیکی و آتش پشتیبانی به ویژه تطبیق دقیق آتش ها، مانع ایجاد پیچیدگی در اجرا شده است. همانطور که قبلاً اشاره شده است گرچه مأموریت تیپ 1 مشکل و سخت بود اما اولین یگانی بوده که به هدف نهایی خود رسیده و ضمن درهم شکستن دشمن ، اجام ماموریت سایر تیپ ها را تسهیل نموده است. ادغام یگان های سپاه پاسداران در دان گردان های ارتشی و حفظ وحدت فرماندهی در این یگان ها مانع لوث شدن مسئولیت ها شده و در کاربرد اصل سادگی خللی ایجاد نکرده است. برای تسهیل در هماهنگی آتش و مانور، از خط لوله گاز که کاملا روی زمین مشخص بود استفاده شده بود.
- نتیجه: در عملیات ثامن الائمه، اصل سادگی در حد بسیار خوبی رعایت شده است.
انتهای مطلب
