فصل دوم – تجزیه و تحلیل عملیات های عمده از دیدگاه توان رزمی
3- نحوه کاربرد توان رزمی در عملیات ثامن الائمه (5/7/60)
(۴) پوشش و فریب تاکتیکی:
تاریخ نظامی مملو از وقایعی است که طی آن یک نیروی قلیل تر، در اثر کاربرد پوشش و فریب تاکتیکی، بر یک نیروی به مراتب بیشتر و قوی تر از خود فائق آمده است.
در بررسی مدارک عملیات ثامن الائمه، طرح پوشش و فریب مشاهده نشد. اما اجرای عملیات به روش تک شبانه و انتخاب ساعت ۱ بامداد روز پنجم مهرماه برای تک، می تواند به عنوان پوشش منظور شود.
(۵) سد موانع:
به علت وجود خاکریزهای پیاپی در منطقه سرپل (که توسط نیروهای عراقی برای ایجاد امنیت و بالا بردن توان رزمی نیروهای خود تهیه کرده بود) و وجود مانع مهم رودخانه کارون در ماورای هدف ها، لشکر ۷۷ پیاده تقویت شده، نیازی به ایجاد سیستم سد موانع نداشت زیرا رزمندگان خودی پس از اشغال هر خاکریز دشمن، از آن برای حفاظت نیروهای خود در مقابا آتش های دشمن استفاده می کردند و پس از دسترسی به هدف با ایجاد خاکریز در ساحل شرقی رودخانه کارون، موقعیت پدافندی خود را تحکیم بخشیده اند و بدین شکل توان رزمی خود را افزایش داده اند.
(۶) عملیات روانی
هیچگونه سابقه ای مبنی بر استفاده نیروهای خودی از طرح ریزی و هدایت عملیات روانی مشاهده نشده اما دشمن در هنگام عقب نشینی و شکست، به منشور ایجاد رعب و هراس در نیروهای خودی از یک سو و وتقویت روحیۀ نیروهای شکست خورده خود مبادرت به پخش پیام های فریبنده و کاذب می نمود.
هنگامی که تیپ های 1 و 3 لشکر 77 پیاده تقویت شده، هدف های خود را تأمین نمودند،دشمن به شدت در مقابل تیپ ۲ مقاومت می نمود. در این زمان دشمن به منظور دلگرم کردن نیروهای وامانده خود در شرق کارون و ایجاد نگرانی و تزلزل در روحیه رزمندگان ایرانی حرکاتی در حوالی منطقه غرب سرپل در هم شکسته شده، انجام می داد و در دستگاه های رادیویی اخباری حاکی از رسیدن نیروهای کمکی و تک در نقاط دیگر پخش کردند. در یک پیام دیگر عنوان شد که به دو تیپ عراقی مستقر در منطقه فاو و جنوب اروندرود، دستور داده شد از اروندرود عبور کنند و به جزیره آبادان تک نمایند. گفتنی است که در آن شرایط این پیام ها هیچگونه تأثیری بر اراده رزمندگان خودی نداشت.
(۷) عملیات جنگ الکترونیک
هیچگونه مدرکی دال بر طرح ریزی و هدایت یک جنگ الکترونیکی توسط نیروهای خودی، در مدارک مربوط به عملیات ثامن الائمه مشاهده نشد فقط عنوان گردیده که یک ایستگاه رادیویی توسط تیپ ۲ برقرار و به صورت پست شنود در چانل ارتباطی نیروهای دشمن وارد شده و پیام های رادیویی نیروهای عراقی را که در آن لحظات بحرانی به صورت کشف مخابره می شد، دریافت و پس از ترجمه در اختيار لشکر قرار می داد. پیام های دریافتی حاکی از ایجاد اختلال در نیروهای دشمن، وحشت از تک نیروهای ایرانی، درخواست کمک. کمبود نیرو و مهمات و بالاخره عقب نشینی بود. بدیهی است شنیدن این پیام ها باعث افزایش روحیه نیروهای خودی و امید به پیروزی می شد که حاصل آن افزایش توان رزمی نیروهای خودی خواهد بود.
(۸) آب و هوا و جو
تدبير کلی عملیات ثامن الائمه براساس تک شبانه بایه گذاری شده بود که حتی المنذور قبل از شروع گرمای شدید هوا، نیروهای ایرانی به هدف های نهایی با حداقل هدفهای به اولیه دست یابند. در آن روزها درجه حرارت به حدود ۴۲ درجه سانتی گراد می رسبن و در چنین گرمایی اجرای مداوم عملیات برای رزمندگان خودی که اکثرا” پیاده بودند، بسیار مشکل بود و باید نیروهای تکور تلاش می کردند حداکثر تا پیش از ظهر، عملیات را به مرحله ای برسانند که بتوانند موقعیت خود را تثبیت نمایند و دشمن را در شرایط مساوی با بدتر قرار دهند.
در شروع عملیات، تیپ 1موفق شده تا ساعت ۰۹۳۰ روز پنجم مهر ماه هدف مربوطه را تصرف کند و تیپ ۳ نیز موفق گردیده تا ساعت ۱۱۰۰ هدف مربوطه را تأمین نمایا۔ امر۔ ۲ به علت مقاومت سرسختانه دشمن پس از پیشروی ناچیزی، متوقف گردیده است و لشکر قسمت اعظم مأموریت محوله را انجام داده بود و دشمن در شرایط کاملا” منفعلی قرار داشت، تکمیل مأموریت لشکر با شروع گرما نیز تهدید نمی شد. کما اینکه بالاخره در روز دهم عملیات با موفقیت کامل به انجام رسید.
(9) زمین
به علت شرایط خاص زمین، سرپل شرق کارون خواه از لحاظ عرض و عمق سرپا و چه از نظر مانع رودخانه، بسیار آسیب پذیر و بهر حال شکننده بود. بنابراین با بهره گیری از یک برآورد وضعیت منطقی و اتخاذ تدبير صحيح، درهم شکستن سر پل مذکور، امری عملی و هدفی قابل وصول بود.
فرماندهی و ستاد لشکر ۷۷ پیاده و فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خوزستان با علم به موضوع فوق تدبیر لازم را برای درهم شکستن سرپل دشمن و رفع محاصره آبادان اتخاذ نمودند.
آسیب پذیری دشمن به علت وضعیت خاص زمین، ناشی از موارد زیر بود:
* عرض و عمق سرپل اشغالی دشمن کمتر از ۱۵ کیلومتر بود و ظرفیت پذیرش بیشتر از سه تیپ دشمن را نداشت بنابراین تقویت نیروهای موجود در سرپل امکان پذیر نبود.
* عرض و عمق رودخانه کارون در پشت سر نیروهای مستقر در سرپل، در حالی که فقط دو پل شناور روی آن احداث شده بود. قابلیت انعطاف لازم را از دشمن سلب کرده بود و امکان مانور احتیاط لشكر ۳ زرهی و احتیاط سپاه ۳ عراق برای ورود به سرپل وجود نداشت.
* همچنین عامل بالا مانع از عقب نشینی منظم نیروهای دشمن و رهایی از مهلک می گردید.
* زمین منطقه صاف بود و برای پدافند مطمئن. مناسب نبود و نیروهای دشمن از سمت کمانی در حدود ۲۷۰ درجه تهدید می شدند (حداقل سه سمت اصلی).
ملاحظه می شود وجود شرایط بالا به نیروهای خودی امکان استفاده از نقاط ضعف دشمن را داده و بهره برداری از آسیب پذیری های دشمن که شکل خاص زمین سرپل به نیروهای خودی ارزانی داشته بود، فراهم ساخته بود.
- نتیجه: با توجه به مجموع مسایلی که در متن تحلیل به آنها اشاره شد، چنین نتیجه می گیریم که در عملیات ثامن الئمه، توان رزمی در سطح خوبی به کار گرفته شده است.
انتهای مطلب
