ادامه شروع پاتکهای دشمن
گردان احتیاط تعیین شده گردان 275 زرهی برای پوشش سمت چپ نیروهای پدافند کننده سپاه اعزام و در خط پدافندی قرار گرفته بود. (موضوع دادن مأموریت به گردان احتیاط جبری بود و جاره ای نبود زیرا تهدیدات دشمن از سمت چپ که نیروهای سپاه در خط پدافندی بودند جدی بود و با توجه به سازمان و سلاحهای موجود نیروهای سپاه، آسیب پذیری در آن قسمت بسیار زیاد بود.)
گردان ابوذز که از نیروهای عمل کننده سپاه به صورت نیروی احتیاط در دستورالعمل منظور شده بود برای جبران صدمات وارده از پاتک دشمن، در خط پدافندی سپاه گسترش یافت. سمت راست و جپ قرارگاه نصر2 خالی از نیرو بود و تهدیدات دشمن از طرفین برای دور زدن نیروها ممکن و متصور بود.
در چنین شرایطی داشتن نیروی احتیاط به ویژه نیرویی که زرهی باشد برای پاسخگویی ضروری است و خطر درهم شکستن خط پدافندی را تا حدودی تقلیل می دهد. موضوع بایستی از طریق قرارگاه نصر اقدام می شد چون به کار گیری نیروی احتیاط نصر2 بنا به درخواست نصر2 و تأیید قرارگاه نصر صورت گرفته بود و لازم بود جبران گردد.
با درخواست و تأکیدات مکرر در طول شب، آخرین اقدام و پیام قرارگاه موصوف حاکی از آن بود که :
به تیپ4 زرهی، مأموریت داده شده است جناح چپ نصر2 را پوشش دهد. این تیپ هم اکنون در حال انجام اقدامات لازم برای اجرای مأموریت است. چون در منطقه حضور دارد طولی نخواهد کشید ارتباط جانبی شما برقرار می گردد.
طبق اطلاعات به دست آمده، در تاریکی شب تعداد 10 دستگاه تانک و خودروهای مهمات به گل فرو رفته تیپ4 با تلاش زیاد از باتلاق خارج شد و چند دستگاه از تانکها که خارج نمودن آنها ممکن نشد در اثر بمباران دشمن در تاریخ 11 اردیبهشت 1361 از بین رفتند.
تاریکی شب موقعیت خوبی برای زدن خاکریز است. نیروهای مهندسی لشکر و جهاد گرچه در طول روز با قبول خسارات و ضایعات یک کیلومتر خاکریز در شمال خط پدافندی احداث کرده بودند و واقعاً خسته بودند اما کار در طول شب ادامه داشت و توانستند یک کیلومتر در سمت چپ و معادل آن نیز در سمت راست خاکریز احداث نمایند. با تشکیل جلسه با حضور فرماندهان گردان، نیرویی معادل یک گروهان به طرف خط پدافندی اختصاص داده شد و با جا به جایی نقاط هماهنگی نیروها، خط پدافندی بین آنها نعدیل شد.
به نیروهای خط دوم پدافندی (نیروهای سپاه) نیز از نظر تجدید سازمان و آمادگی برای اجرای مأموریت دستوراتی از طریق برادر احمد متوسلیان ابلاغ شد.
تبادل آتش توپخانه در طول روز ادامه داشت و در بعضی موارد شدت آن بیشتر می شد. بعد از شروع تاریکی دشمن حجم آتشهای اجرایی را افزایش داد و این نمایانگر آن بود که :
ادامه تک توسط نیروهای ایرانی حتمی است و برای بر هم زدن آرایش و سازمان نیروهای هجومی با این شدت و وسعت اجرای آتش می کند.
توپخانه کمک مستقیم نصر2 با توجه به برد نسبتاً بیشتر و قدرت آتش شدیدتر پاسخگوی خوبی برای دشمن بود. در طول شب تبادل آتش طرفین به صورت مستمر ادامه داشت و لحظه ای خاموش نشد. البته خسارت زیادی روی تجهیزات و نیروها نداشت. من شب را در پشت خاکریز در یک چهاردیواری کوچکی که از طریق چیدن گونیهای پر از خاک درست شده بود، سپری کردم و با تلفن تماس متقابل با فرماندهان گردان های پیاده و توپخانه داشتم.
در طول شب، درگیری نیروهای نصر3 در سمت چپ و نیروهای نصر1 در سمت راست ادامه داشت. نصر3 موفقیتهایی داشت اما نصر1 قادر به پیشروی نشد. تیپ 4 زرهی نیز با تلاش زیاد که داشت نتوانست در سمت چپ نیروهای نصر2، پشت خاکریز احداث شده در منطقه خالی از نیرو گسترش یابد و خط پدافندی تشکیل دهد. بدین ترتیب مشکل نصر2 در جناح چپ برطرف نگردید.
نتیجه نبرد در خاتمه روز 10 اردیبهشت 1361
نصر1: به هدف های واگذاری دسترسی پیدا نکرد و مقاومت سرسختانه دشمن در مقابل پیشروی نیروهای آن قرارگاه ادامه داشت.
نصر2: اهداف تعیین شده و واگذاری را تأمین و با انهدام دو گردان تانک دشمن، در محورهای شمالی و جنوبی و یک گردان توپخانه 130 م م در محور مرکزی، تعدادی از نیروهای دشمن را اسیر و هشت قبضه توپ 130 م م و تعداد زیادی مهمات و تجهیزات به غنیمت گرفت.
نصر3: با پیشروی های موفقیت آمیز در سمت چپ تعدادی از نیروهای دشمن را اسیر و نیروی زرهی گسترش یافته در منطقه مربوطه را منهدم نمود؛ اما به علت نزدیکی مسیر حرکت به مواضع پدافندی دشمن در شمال آبادان و تهدید آنها از پهلو، حرکت نیروها به جلو با تأنی انجام شد و در رسیدن به هدف تعیین شده موفق نگردید.
نصر4: با عبور از رودخانه و انهدام مقاومتهای سبک دشمن در مسیر حرکت، در شب مورخ 11 اردیبهشت 1361قادر نگردید خط پدافندی تعیین شده را در روی جاده خرمشهر – اهواز اشغال نماید.
به طور کلی نتایج عملیات در روز اول نبرد موفقیت آمیز بود و اطلاعات دریافتی از پست های شنود حاکی از آن بود که دشمن در اجرای مرحله اول عملیات غافلگیر شده است. در ابتدای درگیری فرماندهان یگان های متجاوز قادر به کنترل نبروهای خود نبوده اند و با تأکید تقاضای عقب نشینی داشتند.
نیروی هوایی دشمن در روز اول نبرد (10 اردیبهشت 1361) بسیار فعال بود و تلاش زیادی در جهت بمباران پل های شناور و یگانهای تک ور نمود لیکن با هوشیاری و فداکاری نیروهای پدافند هوایی و خلبانان شکاری ما، قادر به زدن پلهای نصب شده نگردید و تعداد 10 فروند هواپیمای دشمن توسط پدافند هوایی و جنگ هوایی جنگنده های نیروی هوایی در منطقه عملیات سقوط کرد.
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علاوه بر پدافند زمین به هوا و هوا به هوا در منطقه عملیات بیت المقدس با سورتی پرواز های متعدد در طول روز به عمق منطقه استقراری دشمن نفوذ کردند و اهداف تعیین شده را بمباران نمودند و این بمباران ها خسارات و ضایعات شدیدی به پشتیبانی و تأسیسات ارتباطات فرماندهی ارتش عراق وارد ساخت. یگان هوانیروز کمبود نیروهای زرهی در منطقه قرارگاه نصر را تا حدودی جبران نمود به ویژه در منطقه نصر2 در انهدام نیروهای زرهی پاتک کننده نقش بسزایی داشت. خلبانان شجاع این نیرو مهارت خاصی در شکار تانک دارند. با دارا بودن سرعت مناسب و پرواز در ارتفاع بسیار پایین قادرند با سرعت و دقت اهداف تعیین شده را مورد اصابت قرار دهند. پشتیبانی مهندسی توسط یگان مهندسی اعزامی از لشکر21 و مهندسی جهاد بسیار خوب بود و زیر گلوله های توپخانه دشمن و در تاریکی شب سه کیلومتر خاکریز احداث شد و این امر در پناه دادن نیروهای پدافند کننده و حفظ آنان از ترکش توپ و گلوله مستقیم دشمن اثر بسزایی داشت. تعداد اسرای نخلیه شده به لشکر در روز اول نبرد بیت المقدس 1801 بود که از این تعداد حدود 705 نفر توسط نصر2 به اسارت درآمده بود.
گردان313 توپخانه مختلط که مأموریت پشتیبانی نیروهای نصر2 را با عنوان کمک مستقیم بر عهده داشت در طول 24 ساعت به صورت مستمر اجرای آتش نمود به طوری که تعداد گلوله های پرتاب شده در طول جنگ تحمیلی تا آن موقع بی سابقه بود و من اطمینان دارم در بعد از ظهر روز 10 اردیبهشت 1361 تلاش و دقت در پشتیبانی همین گردان بود که پاتک دشمن را قبل از اجرای آن خنثی کرد و سازمان رزم آنها بر هم زد.
اطلاعات دریافتی و اظهارات اسرا نشان می داد که یگانهای متجاوز به نام نیروهای «العمود» مأموریت تأمین غرب رودخانه کارون را داشتند . در شب اول عملیات، توسط نیروهای خودی به کلی منهدم و یا اسیر شده اند. لشکر3 زرهی عراق با انجام پاتکهای متوالی خسارات و ضایعات سنگینی را متحمل گردیده است.
اسرا، اخباری مبنی بر جابه جایی لشکر9 زرهی عراق، از جتوب منطقه جُفیر به غرب جاده اهواز – خرمشهر داشتند که این امر حکایت از قصد دشمن برای پاتکهای بیشتر و سنگین تر برای شکستن خط سرپل ایجاد شده توسط نیروهای خودی داشت.
انتهای مطلب
