بخش دوم – اجرای مأموریت
ادامه نبرد روز 14 اردیبهشت 1361
البته اطلاعات واصله از رده های بالاتر این نقص را پوشش می داد. ۱۴ اردیبهشت 1361 من تلاش کردم فرماندهان گردانها و عوامل دسته های شناسایی را هر کدام به طور جداگانه در پشت خاکریز خط پدافندی در محلی که تا جایی امنیت هوایی وجود داشت جمع آوری کنم و با تقدیر از زحمات آنان در به دست آوردن اطلاعات در مرحله يكم عملیات صحبت کنم. و موفقیت در مرحله یکم عملیات را مدیون تلاش و زحمات آنان اعلام نمایم. پس از جمع شدن آنان، در مورد تجدید سازمان و تقویت دسته های شناسایی گردانها به فرماندهان مربوطه تأكید گردید و آمادگی آنان را برای انجام مأموریت تا ۲۴ ساعت بعد متذکر شدم. در تعیین حق تقدم اعزام تیمها نیز مواردی یادآوری شد. من به این مسئله واقف بودم که شرایط انجام شناسایی از دشمن، با مرحله اول، تفاوت زیادی دارد. چون در مرحله اول عملیات، نیروهای دشمن در ساحل غربی رودخانه کارون حضور نداشتند و مدت ۱۹ ماه از شروع جنگ تحمیلی می گذشت؛ هیچ گونه تحرکی در غرب رودخانه که حاکی از حضور نیروهای خودی باشد در این مدت از سوی دشمن دیده نشده بود. از طرفی خط پدافندی پیوسته ای از طریق نیروهای عراقی، در منطقه عملیات مرحله یکم تشکیل نشده بود؛ یعنی گشتیهای شناسایی به راحتی از رودخانه عبور می کردند و از وسط پایگاههای ایجاد شده دشمن که خالی از نیرو بود به عمق منطقه نفوذ می کردند؛ بدون اینکه برخوردی با آنها داشته باشند تا جاده خرمشهر – اهواز که مسافت بسیار زیادی برای گشتیهای پیاده است، شناسایی صورت می گرفت. اما در این مرحله از شناسایی، دشمن هوشیار است و هر لحظه انتظار پیشروی نیروهای ما را دارد و از جهتی فاصله نیروها از یکدیگر زیاد نیست. علاوه بر اینکه نیروهای عراقی در پوشاندن نقاط ضعف موجود حتما تلاش زیادی نموده بودند. در وضعیت موجود، پاتکهای دشمن ادامه داشت، گرچه خط پدافندی تثبیت شده بود اما هر حرکتی از دشمن مستلزم هزینه برای ما بود (آسیب رسیدن به تجهیزات و نفرات و مصرف مهمات). البته به نیروهای دشمن بیشتر از نیروهای ما آسیب میرسید، زیرا آنها تک می کردند و در زمین باز حرکت داشتند، نیروهای ما در پشت خاکریز بودند و تا حدودی از آسیب رسی در امان می ماندند.
در مجموع، روز چهاردهم اردیبهشت ماه در سطح قرارگاههای نصر تجدید سازمان صورت گرفت. حرکات دشمن در هر نقطه ای از منطقه سرکوب شد و در جهت آماده شدن برای مرحله دوم عملیات اقدامات مقدماتی انجام شد. در این روز تلاش دشمن برای انهدام پلها منجر به شکست گردید و یک فروند هواپیمای دشمن توسط پدافند هوایی در منطقه سقوط کرد و همچنین دو فروند دیگر در جنگ هوایی منهدم گردید.
نبرد در اولین ساعت روز ۱۵ اردیبهشت 1361 روی محور جنوبی نصر2 آتش شدید از سوی دشمن اجرا شد. دشمن قصد رخنه در خط پدافندی داشت. با اجرای آتش سنگین متقابل که تا ساعت ۲ ادامه داشت پیشروی دشمن متوقف گردید و نیروهای مهاجم به عقب برگشتند. در شب پانزدهم تیمهای شناسایی به جلو اعزام گردید؛ اما با توجه به درگیریهای موجود، اطلاعات قابل توجهی به دست نیامد. عصر روز پانزدهم در مقابل تیپ4 زرهی تحرکاتی از دشمن مشاهده گردید و در غروب آفتاب، دشمن با اجرای آتش شدید اقدام به پیشروی نمود. درگیری نیروها تا ساعت ۲۰ ادامه داشت.
با مقاومت و پایداری نیروهای تیپ۲ زرهی، نیروی مهاجم با دادن تلفات و ضایعات سنگین در منطقه درگیری عقب نشینی کرد.
بدین ترتیب در روز ۱۵ اردیبهشت 1361 دشمن اقدام به دو پاتک نمود و ناکام به مواضع اولیه برگشت.
نبرد در روز ۱۶ اردیبهشت 1361
شب شانزدهم اردیبهشت ماه تیمهای شناسایی به جلو اعزام گردید و اطلاعات قابل توجهی از وضعیت و گسترش نیروهای دشمن به دست آوردند. از جمله :
دشمن برای پدافند خط پیوسته و متصل به یکدیگر ندارد از فاصله یگانها می توان به عمق منطقه نفوذ کرد و در جلو مواضع دشمن موانع ایجاد و مین گذاری نشده بود. قرارگاه نصر نیروهای دشمن در منطقه عملیات بیت المقدس را به شرح زیر اعلام نموده بود :
لشکرهای ۳ و ۹ زرهی، تیپ۶۰۲ پیاده ، تیپ۳۳ نیروی مخصوص ، تیپ۳۴ زرهی، در مقابل قرارگاه نصر ۲ لشکر3 زرهی عراق استقرار داشت. نیروهای عراقی علاوه بر توپخانه سازمانی، توسط توپخانه لشکر11 پیاده پشتیبانی می شدند و دشمن قادر بود در مدت ۱۲ ساعت یک لشکر از نیروهای زرهی خود را در منطقه عملیات جا به جا نماید. برای اجرای مرحله دوم عملیات ، ساعت (س) و روز (ر) توسط قرارگاه نصر مشخص و اعلام گردید.
سایر نیروهای عمل کننده همزمان با قرارگاه نصر
در شروع مرحله یکم عملیات بیت المقدس، علاوه بر قرارگاه نصر قرارگاه فتح نیز در شمال منطقه عملیات نصر وارد عمل گردید. ترکیب سازمانی این قرارگاه، شامل تیپ زرهی لشکر۹۲ ، تیپ۵۵ هوابرد، تیپ ۳7 زرهی شیراز از نیروهای ارتش، تیپ14 امام حسین (ع) و ۸ نجف و ۲۵ کربلا از سپاه پاسداران بود.
در مرحله یکم عملیات، قرارگاه فتح، اهداف واگذاری را در همان روز اول تأمين نمود و تعداد ۸۰۰ نفر از نیروهای دشمن نیز به اسارت درآمدند. این قرارگاه نیز تا تاریخ 16/2/1361 توانست تمامی پاتکهای دشمن را دفع نماید و خط پدافندی را مستحکم سازد.
قرارگاه دیگری به نام قدس با ترکیب سازمانی سه تیپ زرهی از لشکر۱۶ ارتش و تیپهای۳۱ عاشورا ۲1 امام رضا و تیپ نور از سپاه ، تیپ۵۸ تکاور ارتش و تیپ پیاده بیت المقدس از سپاه، در منطقه غرب اهواز و جنوب کرخه کور به دشمن یورش بردند؛ اما مقاومت دشمن در این منطقه بسیار شدید بود، چرا دشمن این احتمال را می داد که نیروهای ایرانی تک اصلی را در آن منطقه انجام دهند، زیرا عبور از رودخانه کارون امکانات زیادی لازم دارد و نیروهای ایرانی فاقد آن هستند.
در طول اجرای مرحله یکم عملیات بیت المقدس، چندین بار قرارگاه قدس موفق به تصرف مناطقی از جنوب کرخه کور گردید و ۴۵۰ نفر از نیروهای دشمن را به اسارت درآورد؛ اما دشمن سرسختانه مقاومت کرد و پیشروی آنها را سد نمود. نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در پشتیبانی هوایی قرارگاه قدس در مدت درگیری فعالیت زیادی داشت و یک فروند هواپیمای ۴- F نیز در طول پشتیبانی توسط موشکهای زمین به هوای دشمن سقوط کرد. قرارگاه چهارمی به نام قرارگاه فجر با ترکیب سازمانی لشکر۷۷ پیاده خراسان و تیپ۱۷ قم و ۳۳ المهدی برای اجرای طرح عملیاتی امیرالمومنین (ع) در ساعت سه و چهل و پنج دقیقه بامداد مورخه ۱۱ اردیبهشت 1361 با اعلام رمز «یا علی مدد » عملیات خود را در منطقه فکه آغاز کردند. این قرارگاه مأموریت داشت به موازات عملیات بیت المقدس ، تک پشتیبانی را برای درگیر کردن نیروهای دشمن در جبهه وسیع اجرا نماید . قرارگاه فجر در طول اجرای عملیات بیت المقدس، در چند مرحله به دشمن حمله کرد و در منطقه شيخ قندی فکه، ۷۹۰ نفر از نیروهای دشمن را به اسارت در آورد و تعداد زیادی از آنان را کشته و مجروح کرد؛ علاوه بر آن، ارتفاعات سرکوب منطقه را نیز تصرف کرده، از لحاظ خط پدافندی در موقعیت بهتری قرار گرفت
اجرای عملیات توسط قرارگاه فجر سبب گردید که دشمن نتواند نیروهای زیادی را جا به جا کند و به منطقه عملیات بیت المقدس گسیل نماید.
بدین ترتیب مرحله یکم عملیات بیت المقدس، در تاریخ ۱۶ اردیبهشت 1361 به اتمام رسید. بر اساس آمارهای ارائه شده در این مرحله از عملیات، در سطح قرارگاه کربلا (نیروی زمینی ارتش – نیروی زمینی سپاه) تعداد اسرای دشمن به ۴۷۵۳ نفر رسید.
قرارگاه نصر ۱۸۰۱ نفر
قرارگاه فتح 1712نفر
قرارگاه قدس ۴۵۰ نفر
قرارگاه فجر 790 نفر
قرارگاه نصر ۲ در مرحله اول عملیات بیت المقدس تعداد ۷۰۵ نفر از نیروهای دشمن را به اسارت درآورد. اسرای گرفته شده از دشمن، در همان روزهای ۱۰ و ۱۱ اردیبهشت ماه بود. در روزهای بعد، نیروها برای دفع پاتک های دشمن اقدام نمودند و تعداد زیادی از ادوات زرهی دشمن منهدم گردید و انبوهی از نیروهای پاتک کننده کشته و یا زخمی شدند که ارائه آمار آنان امکانپذیر نمی باشد.
انتهای مطلب
