- بندر امام خميني (ره) پس از بندر خرمشهر كه به لحاظ بندري بندر مادر ناميده مي‌شد، به دليل داشتن 24 پست اسكله طبيعي بزرگترين بندر كشور محسوب مي‌گرديد.
- وجود سه شركت بزرگ پتروشيمي، (ايران – ژاپن، فارابي، رازي) در اين منطقه.
نقش بندر امام خميني (ره) و …
نقش بندر امام خميني (ره) و تأسيسات بندري و شركت‌هاي پتروشيمي در طول جنگ و تعداد دفعاتي كه مورد هجوم هوايي و بمباران هواپيماهاي دشمن قرار گرفته است
- پس از اينكه عراق توانست از كارون عبور كرده و جاده آبادان – اهواز را تصرف نمايد به سمت جاده آبادان – ماهشهر حركت و آن‌را نيز قطع نموده و كل آن منطقه را تقريباً به محاصره كامل خود درآورد، بندر امام خميني (ره) تنها راه ارتباطي موجود بود كه از طريق آبراه خور موسي به رودخانه بهمنشير (چوئيبده)، رزمندگان مستقر در جبهه‌هاي آبادان و خرمشهر پشتيباني مي‌گرديدند و نيروهاي رزمنده توسط لنج‌هاي ماهي‌گيري از اين طريق خود را به آبادان مي‌رساندند و اين مسير تا قبل احداث جاده شهيد شهشهاني (وحدت) از ارزش و اهميت خاصي برخوردار بود كه توانست آن دو شهر مهم را از سقوط حتمي نجات دهد.
- اين بندر به دليل نزديك بودن به خطوط مستقيم نبرد در جنوب كشور كه نياز فوري به بسياري از امكانات نظامي داشتند از بدو شروع جنگ تا پايان آن فعال بود و كشتي‌هاي تجاري كه حامل ارزاق عمومي و ديگر تجهيزات نظامي بودند پس از اينكه در منطقه بوشهر تجمع مي‌نمودند به صورت كارواني با رعايت فواصل مشخص شده به سمت بندر امام خميني حركت كرده تا بتوانند امكانات اشاره شده مورد نياز خود را به موقع به اين بندر وارد نموده و آن‌ها را به كشور و جبهه‌هاي نبرد برسانند. همواره افسران نيروي دريايي به عنوان افسر اسكورت و تعداد ديگري از پايوران مخابراتي و پدافند هوايي در كشتي‌هاي كاروان مستقر مي‌شدند كه در اين راستا در هجوم هوايي هواپيماهاي دشمن، تعداد 16 فروند كشتي تجاري متعلق به شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران نيز كه مورد اصابت موشك‌هاي زمين به درياي دشمن كه از سايت موشكي دشمن واقع در منطقه بندر فاو هدف‌گيري و شليك مي‌شدند قرار گرفته و تعداد 12 نفر از پرسنل ياد شده به شهادت و 25 نفر نيز نيز مجروح گرديدند.
- تأسيسات بندري امام خميني در طول جنگ 158 بار مورد تجاوز هوايي و بمباران هواپيماهاي دشمن قرار گرفت كه در اين بمباران‌ها علاوه بر آسيب ديدن شديد تأسيسات و تجهيزات بندري (امكانات تخليه و بارگيري كشتي‌ها) تعداد 12 نفر به شهادت و تعداد 38 نفر نيز مجروح گرديدند.
- شركت‌هاي پتروشيمي موجود در اين منطقه بيش از 20 نوبت مورد هجوم و بمباران هواپيماهاي دشمن قرار گرفت كه در اين بمباران‌ها خسارات بسيار زيادي به واحد‌ها، ماشين‌آلات و ديگر دستگاه‌هاي آن وارد شد اما كاركنان اين شركت‌ها در طول هشت سال دفاع مقدس علي‌رغم بمباران‌هاي مكرر دشمن توانستند ضمن حفظ و نگهداري از اين سرمايه ملي، بارها به ياري رزمندگان بشتابند و با ارائه خدمات گسترده در پشت جبهه نيز آنان را تقويت نمايند.
بندر امام خمینی (ره) و دفاع مقدس
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بین بنادر جنوبی کشور در خلیج فارس، بندر امام خمینی (ره) به دلیل داشتن امکانات راه آهن و جاده ای مناسب، نزدیکی به تهران و نواحی مرکزی، داشتن تاسیسات مدرن بارگیری و تخلیه بار و قابلیت پهلوگیری تعداد زیادتر کشتی نسبت به سایر بنادر از توانمندی بیشتری در حمل و نقل کالا های ترانزیتی برخوردار بود و همچنین مجاورت آن با بندر نفتی ماهشهر نیز بر اهمیت آن افزوده بود؛ به همین دلیل بیشتر کشتی های تجاری و حامل مواد نفتی در مسیر این بندر در رفت و آمد بودند.
به دلیل نوع ساختار جغرافیایی دریای عمان و خلیج فارس و همچنین طرح های توسعه بنادر و اسکله های جنوبی کشور و راه های زمینی منتهی به آن ها در دهه 50 شمسی، عمده توان کشور در امر بارگیری و تخلیه کشتی های تجاری و انتقال آن ها به داخل کشور معطوف به بنادر امام خمینی (ره)، خرمشهر و آبادان گردیده بود.(که همگی در شمال خلیج فارس واقع شده اند) با شروع جنگ تحمیلی بخش عظیمی از کشتی‌های داخل اروند رود چه در کنار اسکله ها و چه در لنگر گاه ها مورد اصابت تیر های مستقیم نیرو های بعثی قرار گرفته و غرق شدند و یا در صورت آسیب دیدگی به گل نشستند.
با توجه به تامین قسمت عمده نیاز های کشور که بطور کلی از طریق بنادر جنوبی تامین می گردد با خارج شدن بنادر حاشیه اروند رود، عمده فشار تامین نیازمندی ها و ارزاق عمومی ضروری کشور به بندر امام خمینی (ره) منتقل شد.
فاصله این بندر که در انتهای کانال خورموسی قرار دارد، با سامانه‌های آفندی نیروهای بعثی به نسبت سلاح ها و جنگ افزارهای روز در اختیار بسیار ناچیز بوده به طوری که کشتی های کنار اسکله، ورودی ها و خروجی ها به این خور با حملات موشکی ساحل به دریا و یا تهاجم هوایی عراق، مورد آسیب قرار می گرفتند. آسیب دیدن این کشتی ها صرف نظر از ایجاد محدودیت در تردد به این کانال بسیار مهم و راهبردی، می توانست خطر قطع خطوط مواصلاتی خودی و شروع بحران کمبود نیازمندی‌های داخلی را در پی داشته باشد.
مأموريت اسکورت کاروان‌ها که از روزهای آغازین جنگ تحمیلی شروع و تا پایان جنگ ادامه داشت به نوعی کلیه یگان های شناور، پروازی، تفنگدار و . . . نداجا را در برگرفت. اهمیت اقتصادی مقابله با تدابیر دشمن در قطع خطوط مواصلاتی در ابعاد مختلف به ویژه اداره جنگ، تامین نیازمندی های عمومی و حفظ امنیت ملی کشور مهم و با ارزش بود که دشمن تمام سعی و تلاش خود را در راستای مقابله با آن صرف می‌کرد.
نیروهای متخاصم عراقی نیز به منظور فلج کردن توان اقتصادی کشور به کشتی‌هایی که در مسیر خلیج فارس به بنادر ایران خصوصا بندر امام خمینی(ره) و ماهشهر در رفت و آمد بودند، حمله ور می‌شدند زیرا این 2 بندر در برد هواپیما ها و بالگرد های عراقی بوده و با حداقل زمان پرواز، آن ها را در تیر رس خود قرار می دادند و در این کار نیز تا حدودی موفق شده بودند تا تعدادی از کشتی‌ها را غرق کنند و به آن ها آسیب جدی برسانند. با توجه به امکانات واگذاری به دشمن، چنین استنباط می شد، آنان که آتش افروز جنگ عراق علیه ایران شده بودند، این بار با پشتیبانی تسلیحاتی در واگذاری هواپیما های سوپر اتاندارد و بالگرد های سوپر فرلون حامل موشک های فوق مدرن اگزوسه و سایر امکانات ماهواره ای و اطلاعاتی به نیرو های عراقی در تلاش بودند که خلیج فارس را به منطقه ای نا امن تبدیل کرده و حضور دائم خود را در آن توجیه کنند و با این دسیسه شرایطی به وجود آورده بودند که شرکت های بیمه گر خارجی نیز با دریافت حق بیمه سنگین تر از عرف موجود، کشتی ها را بیمه مي‌كردند و به همین دلیل نیز، کمتر شرکت کشتیرانی تمایل بارگیری به مقصد خلیج فارس و خصوصا بنادر ایران را داشت و به ناچار شرکت های ایرانی مسئولیت بیمه کشتی ها را در حد پایین تری می پذیرفتند تا شریان حیاتی حمل و نقل و صدور نفت قطع نشود که البته از این راه نیز هزینه زیادی بر ما تحمیل می گردید، خلاصه آنکه اوج درگیری دریایی به مرحله ای رسید که جبهه جدیدی به نام جنگ نفتکش ها در خلیج فارس سرتیتر اخبار جنگی رسانه‌های خبری کشور ها شده بود. بنابراین لازم بود به منظور تامین امنیت کشتی ها از تنگه هرمز تا بندر بوشهر و سپس مسیر بحرانی آن از بوشهر به مدخل ورودی خورموسی چاره اندیشی شود.
انتهای مطلب
