در دوران جنگ تحمیلی در مجموع ده هزار فروند کشتی تجاری و نفتکش توسط ناوهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اسکورت و همراهی گردیدند. در حدود 300 میلیون تن انواع کالا به وسیله این شناورها به بنادر داخلی وارد و از طریق معابر وصولی به داخل کشور انتقال یافتند. از این تعداد شناور فقط 259 فروند بر اثر حملات دشمن صدمه دیدند که این رقم به نسبت نزدیکی فاصله دشمن با معابر وصولی اصلی جمهوری اسلامی ایران رقم ناچیز بوده است و همچنین در مقایسه با آسیب پذیری کشتی‌های تجاری در جنگ جهانی دوم (بر اثر حملات زیردریایی ها در اقصی نقاط بی حفاظ جهان به وقوع پیوست) آمار بسیار خوبی می باشد.
اسکورت کاروان ها از زمان آغاز جنگ تا خاتمه آن ادامه داشت و در حقیقت یک مأموريت کلان و مستمر و ارزشمند برای نیروی دريايي قهرمان ارتش محسوب می شد که بیش از 150 عملیات اسكورت كاروان‌هاي تجاري و نفت‌كش دریایی تا پایان جنگ برای تحقق آن انجام گرفت. ولی حیف که این مجموعه عملیات همانند عرف موجود در نیروی زمینی نام گذاری نگردید و شاید یکی از دلایل مهمی که افکار عمومی جامعه به اهمیت اسکورت کاروان در طول مدت دفاع مقدس پی نبرده، عدم معرفی مناسب بوده است.
مجددا متذکر می‌شود که کشتی‌های ورودی و خروجی به خور موسی در تیررس موشک های ساحل به دریا و موشک‌های دریاپایه و هواپایه عراق قرار داشتند و آسیب دیدن و متوقف ماندن کشتی‌ها در این آب راه، علاوه بر ایجاد محدودیت تردد در این کانال راهبردی و قطع خطوط مواصلاتی دريايي خودی می‌توانست در ابعاد مختلف نظامی، سیاسی و به ویژه در ادراه امور جنگ و امنیت ملی کشور تاثیر فوق‌العاده‌ای بگذارد و کشور با بحران کمبود مایحتاج عمومی مواجه گردد، این موضوع برای دشمن بعثی چنان اهمیت داشت که در طول جنگ تحمیلی همواره تمام سعی خود را در شمال خلیج فارس به این مسئله معطوف نموده بود، به گونه ای که در این زمینه در طول هشت سال جنگ تحمیلی با شلیک بیش از 1100 فروند موشک و استفاده از صدها فروند مین شناور در دریا سعی در ایجاد اختلال در خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران مؤید این موضوع است.
دشمن در روزهای آغاز جنگ با به کارگیری موشک‌های استیکس ناوچه‌های موشک انداز اوزا، کشتی‌های تجاری و نفتکش جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار می داد، لیکن پس از عملیات ظفرمند مروارید توسط دریادلان نیروی دريايي ارتش با پشتيباني تيزپروازان نيروي هوايي در هفتم آذرماه 1359 که موجب انهدام دو سوم از نیروی دریایی عراق و کسب سیادت دریایی جمهوری اسلامی ایران شد. دشمن با بهره گیری از ترفند های مختلف دیگر از جمله پرتاب موشک های ساحل به دریای کرم ابریشم مستقر در منطقه راس‌البیشه و موشک‌های اگزوست اهدایی غرب توسط هواپیماهای اجاره‌ای سوپراتاندارد و بالگردهای سوپر فرلون سعی در قطع خطوط مواصلاتی دریایی و اختلال در امر صدور نفت جمهوری اسلامی ایران داشت، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ تدابیر لازم و اجرای تاکتیک‌های خاص و به کارگیری مناسب و هوشمندانه یگان‌های شناور رزمی و تیم‌های عملیات ویژه تکاوران و غواصان و اجرای طرح‌های پوشش و فریب ابتکاری و پشتیبانی هوایی جنگنده‌های نیروی هوایی قهرمان کشور و بالگردهای هوادریا و با ایثار و فداکاری مثال زدنی در طول جنگ با اسکورت هزاران فروند کشتی در غالب 150 عملیات اسکورت کاروان‌های تجاری و نفتکش و در منطقه‌ای به وسعت 61 هزار کیلومتر مربع با موفقیت کامل و کمترین تلفات و خسارات ممکن انجام داد و در این راستا توانست یکی از اهداف مهم جنگ دریایی که همانا باز نگاه داشتن خطوط مواصلاتی دریایی خودی است را تحقق بخشد تا به این ترتیب بندر امام خمینی قادر باشد نقش بی بدیل خود در اقتصاد کشور بویژه در اقتصاد دفاعی ایفا نماید.
سلسله عملیات اسکورت کاروان تجاری و نفت کش با اهداف زیر در طول جنگ با قدرت هرچه تمام تر به اجرا در آمد:
- بازنگاه داشتن خطوط مواصلاتی دریایی کشور.
- جلوگیری از قطع صادرات و واردات کالاهای مورد نیاز کشور.
- مقابله با افزایش نرخ بیمه کشتی‌ها در منطقه و افزایش هزینه جنگ.
- به حداقل رساندن آسیب پذیری کشتی‌های تجاری و نفتکش.
در طول عملیات اسکورت کاروان‌های تجاری و نفتکش، حملات هوایی مکرری از سوی دشمن متجاوز شکل می‌گرفت که هوشیاری کارکنان یگان های شناور اسکورت کننده و تیم‌های عملیات ویژه تکاوران مستقر در کشتی‌های اسکورت شونده و همچنین استفاده از سامانه های جنگ الکترونیک و انواع تاکتیک های دیگر فریب شامل طراحی و ساخت هدف‌های کاذب، علاوه بر انهدام تعدادی از هواپیماها و شناورهای دشمن، موجب انحراف صدها فروند از موشک های دشمن گردید. به طوری که در طول این عملیات های گسترده و اسکورت بیش از ده هزار کشتی تعداد 259 فروند کشتی(2.6 درصد) مورد اصابت قرار گرفت که از این تعداد 20 فروند دچار صدمات جدی شده و بقیه و یا با بار سالم و بنادر مقصد هدایت گردیدند که این آمار در مقایسه با حجم تلاش های دشمن در وارد نمودن خسارت و لطمات به منابع حیاتی جمهوری اسلامی ایران موفقیت بسیار ناچیزی را برای رژیم بعثی به دنبال داشت و همانند سایر صحنه‌های نبرد برای دشمن ناکامی بزرگی به حساب می‌آید.
انتهای مطلب
