در پائيز سال ۱۳۷۳ به منظور آشنايي دانشجويان دانشگاه افسري امام علي عليه السلام با جلوه‌هاي حماسي و مضامين ارزشي دفاع مقدّس، با دعوت از امير ارتش اسلام شهيد سپهبد علي صياد شيرازي اولين دوره آموزش تحت عنوان «معارف جنگ» آغاز شد. پس از يك دوره آموزش معارف جنگ، شهيد سپهبد علي صياد شيرازي به اين نتيجه رسيد كه در تكميل اين كار لازم است تشكيلاتي را سازماندهي كند تا با يك تلاش دسته جمعي و با به كارگيري فرماندهان رده‌هاي مختلف در صحنه‌هاي نبرد، مدارك لازم را تهيه و آموزش معارف جنگ را به صورتي جامع‌تر انجام دهد، لذا بعد از اخذ مصوبه از محضر فرماندهي معظم کل قوا با این مضمون که : «تيمسار صياد شيرازي؛ تبيين معارف جنگ بوسيله شما براي رزمندگان ارتش جمهوري اسلامي ايران کاري است مفيد و به سود ارتش»، شهید صیاد اين تشكيلات را سازماندهي و به نام «هيأت معارف جنگ» معرفي نمودند.
معارف جنگ مجموعه‌اي از يافته‌ها، ذخاير و دستاوردهاي جبهه‌هاي نبرد حق عليه باطل است كه خداوند متعال به پاس فداكاري‌ها، ايثارگري‌ها و بركت خون شهداي والامقام، نصيب رزمندگان اسلام نموده و از سينه‌هاي جوشان آنها به سينه‌هاي پاك و تشنه‌ي نسل جوان انقلاب اسلامي منتقل مي‌گردد.
سازمان افتخاري و داوطلبانه «هيأت معارف جنگ» كه با حمايت‌هاي مادّي و معنوي مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا، اين رسالت مهم (آموزش معارف جنگ) را با روحيه‌ي متعالي بسيجي بر عهده گرفته، مفتخر است كه با الهام از كلام نوراني خداي متعال مبني بر «وَالّذينَ جاهـَدوا فِينا لَنَهدِينّهُم سُبُلَنا و اِنّ‌اللهَ لَمَعَ المُحْسِنيِن»، با صداقت و تلاش دسته جمعي در اين وادي مقدّس گام نهاده و اين رسالت افتخار آميز را كه با گرايش «پژوهشي ـ آموزشي» شكل گرفته است، ادامه دهد و در اين راه اميد به لطف و ياري خداوند متعال دارد.
پس از پايان آموزش‌هاي نظري معارف جنگ به دانشجويان دانشگاه افسري امام علي عليه السلام در سال تحصيلي ۷۵ ـ ۱۳۷۴، اولين اردوگاه آموزشي ـ پژوهشي دانشجويان در خرداد ماه سال ۱۳۷۵ در منطقه‌ي كردستان تشكيل و دانشجويان از نزديك با منطقه‌ي عمليات آشنا شدند و توسط اساتيدي كه خود از فرماندهان عمل كننده بودند، نبردهاي كردستان را در منطقه باز آموختند و از اين سال به بعد اين اردوگاه‌ها در مناطق كردستان و آذربايجان غربي و مناطق عملياتي جنوب همچنان تشكيل گرديد.
شيوه‌ي كار هيأت معارف جنگ در گردآوري تجارب جبهه‌هاي نبرد به اين ترتيب بوده است كه بر اساس زمان و مكان هر عمليات، جمعي از رزمندگان اسلام كه در آن عمليات نقش مهمي را بر عهده داشته‌اند، به منطقه عمليات عزيمت نموده و با ياد آوري خاطرات خود در صحنه‌ي نبرد و برداشتهاي تحريري، صوتي و تصويري، مجموعه‌اي از حقايق و واقعيّت‌هاي تلخ و شيرين را گردآوري نموده و در نهايت بعد از تطبيق آنها با مدارك و اسناد جبهه‌هاي نبرد در مسير تدوين قرار مي‌دهند. بنابراين امير ارتش اسلام «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي» در پائيز سال ۱۳۷۳ آموزش معارف جنگ را در دانشگاه افسري امام علي عليه السلام آغاز كرد و سپس در پائيز سال ۱۳۷۴ «هيأت معارف جنگ» را بنيان‌گذاري نمود و علاوه بر آموزش معارف جنگ به دانشجويان، عمليات هاي کردستان، طريق القدس، فتح المبين و بيت المقدس را برداشت و ضبط ميداني نمود.
سرانجام امير ارتش اسلام در بيست‌ويكم فرودين ماه ۱۳۷۸ به دست منافقين كور دل شهيد و دل و جان به جان آفرين تقديم كرد و «هيأت معارف جنگ» را به عنوان يك «باقيات الصّالحات» از خود بر جاي گذاشت.
ادامه فعاليت «هيأت معارف جنگ» پس از شهادت «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي»
پيكر پاك و ملكوتي امير ارتش اسلام، در روز بيست وسوم فرودين ماه ۱۳۷۸ تشييع و در بهشت زهرا به خاك سپرده شد و اولين كلاس «معارف جنگ»، براي اولين بار بدون حضور جسمي «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي» و با حضور روح بلند او در روز سه‌شنبه بيست‌وهفتم فروردين ماه ۱۳۷۸ در دانشگاه افسري امام علي عليه السلام در ميان حزن و اندوه دوستداران و رهروان راه منتهي به خدايش تشكيل گرديد.
معرفي سرپرست جديد« هيأت معارف جنگ» و ادامه كار هيأت
«هيأت معارف جنگ» با نظارت روح پر فتوح بنيان گذار آن «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي» به كار خود ادامه داد و مقام معظم فرماندهي كل قوا، امير سرتيپ ستاد ناصر آراسته را به سرپرستي اين هيأت منصوب فرمودند. از این پس نیز كلاس‌هاي آموزش معارف جنگ همچنان ادامه يافت و اردوگاه‌هاي آموزشي ـ پژوهشي دانشجويان به همان ترتيب گذشته در مناطق شمالغرب و جنوب كشور تشكيل شد و دانشجويان پس از اتمام آموزش‌هاي نظري «معارف جنگ» براي آشنايي با مناطق عملياتي و آموزش‌هاي عملي به مناطق مزبور اعزام شدند. در راستاي برداشتهاي ميداني گذشته، به ترتيب دو عمليات «والفجر۴» و «محرم» نيز در ارديبهشت ماه سال ۱۳۸۰ و ارديبهشت ماه سال ۱۳۸۱ باز آفريني شد.
در عين حال آموزش هاي معارف جنگ به ساير دانشگاههاي نيروي هوايي، دريايي، دانشگاه فارابي و مراکز فرهنگي ارتش براي دوره هاي عالي و آموزش کارکنان وظيفه و پايور تسري يافت. در حال حاضر نيز هرساله اردوگاه آموزش ميداني معارف جنگ متشکل از دانشجويان چهار دانشگاه افسري ارتش، امام علي (ع) نيروي زميني، شهيد ستاري نیروی هوايي، امام خميني(ره) نیروی دريايي و فارابي ستاد ارتش، در مناطق عملياتي جنوب تشکيل مي شود و دانشجويان دانشگاه هاي مذکور در اين اردوگاه رزمي- آموزشي، ضمن آشنايي با عمليات هاي دوران دفاع مقدس، از نزديک با رزم پياده، توپخانه، تانک، هواپيما و ناوهاي دريايي آشنا مي شوند.
از طرفي اين هيئت، تدوين و نشر نتايج برداشت هاي ميداني، در غالب کتب مختلف و تحت عنوان عمليات هاي مختلف دفاع مقدس و در سطوح قرارگاه هاي مختلف عملياتي زمان جنگ را نيز در دستور کار داشته و دارد و تا کنون بيش از هفتاد عنوان کتاب را به جامعه نيروهاي مسلح پر افتخار و ملت عزیز و شهيد پرور ایران اسلامی ارائه داده است.
هيأت معارف جنگ «شهيد سپهبد علي صياد شيرازي»، افتخار دارد كه همواره مورد تأييد و تشويق رهبر فرزانه‌ي انقلاب اسلامي و مقام معظم فرماندهي كل قوا بوده و پیوسته شاکر اين نعمت خداوند تبارك و تعالي مي باشد.
